Bugüne kadar ağırlıkla hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar gündemdeydi. Örneğin yarasalardan veya kanatlı hayvanlardan bulaşan hastalıklar haberlerde en çok adı geçen hastalıklar oldu. Kuş gribi gibi nedenlerle pek çok hayvanın itlaf edilmesi gerekti. Pandemi sürecinde ise birçok evcil hayvan koronavirüs bulaştırdığı iddiasıyla sokağa atıldı. Ancak bilim dünyası bu sefer “Biz insanlar hayvanları hasta edebilir miyiz?” sorusunu soruyor. Cevap: EVET! İnsanlar, hayvanlar ve hastalıkların her zamankinden daha fazla iç içe geçmiş durumda olduğunu belirten uzmanlar insanlardan kedilere, köpeklere ve diğer evcil hayvanlarımıza verem, grip vb. pek çok hastalığın bulaşabileceğini söylüyor. Bilimsel olarak doğrulanan bu bilgi, patili dostlarımızın ve diğer evcil hayvanlarımızın bakımında daha dikkatli olmamız gerektiğini gösteriyor.
Evcil hayvanınızı hasta edebilir misiniz? Biri size bu soruyu sorsa muhtemelen hayır dersiniz. Ancak doğru cevap bu değil!
Bugüne kadar hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar gündemdeydi. Hatta pandemi sürecinde birçok evcil hayvan koronavirüs bulaştırdığı iddiasıyla sokağa atıldı. Ancak bilim dünyası bu sefer “Biz insanlar hayvanları hasta edebilir miyiz?” sorusunu soruyor. Cevap: EVET!
İnsanlar, hayvanlar ve hastalıkların her zamankinden daha fazla iç içe geçmiş durumda olduğunu belirten Hayvan Doğum ve Jinekoloji Uzmanı Veteriner Hekim Murat Akbaş, insanlardan hayvanlara bulaşan hastalıklar hakkında şu bilgileri verdi:
KEDİLERE, KÖPEKLERE VE FİLLERE İNSANLARDAN VEREM BULAŞABİLİYOR
Veteriner Hekim Murat Akbaş, Antarktika hariç her kıtada insanlardan hayvanlara atlayan bakteri, virüs, parazit ve mantar vakalarının keşfedildiğinden bahsediyor.
Haberlerden biri şu şekilde:
“Tennessee Üniversitesi Veterinerlik Koleji’ne anoreksi, kusma ve inatçı öksürük ile gelen üç yaşındaki Yorkshire teriyeri kurtarılamadı. Ölüm sonrası da dahil olmak üzere bir dizi test yapıldıktan sonra, hayvanın tüberküloza yakalandığı sonucuna varıldı. Köpeğin sahibi 6 aydır tüberküloz tedavisi görüyordu. Bu, tüberkülozun insandan köpeğe belgelenmiş ilk geçişiydi.”
KEDİLER DE VEREM OLUYOR
Kediler de tüberküloza karşı hassas, ancak en yaygın olarak sığır tüberkülozunu veya daha nadiren, hastalığın kuşlar tarafından taşınan bir versiyonuna yakalanıyorlar.
Köpekler, insan kaynaklı tüberkülozdan etkilenebilecek tek hayvan değil.
FİLLER DE İNSANLARDAN HASTALIK KAPIYOR
Şimdi size bir iyi bir kötü haber verelim. İyi haber, pandemide nesli tükenmekte olan orman fillerinin sayısında artış olmuş. Bunun başlıca nedeni olarak yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında turistlerin park ziyaretinin azalması ve kaçak avlanmadaki düşüş gösteriliyor. İlgili haberi buradan okuyabilirsiniz:
Pandemide nesli tükenmekte olan orman filinin sayısı arttı
Orman fillerinin neslinin tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olmasının dışındaki kötü haberimiz ise şu: Filler de insanlardan hastalık kapabiliyor!
Örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nin Ortabatı eyaletlerinden birisi olan Illinois’deki egzotik bir hayvan çiftliğinde, insanlardan verem bulaşan belgelenmiş bir dizi fil vakası görülmüş.
KEDİLER İNSANLARDAN GRİP KAPIYOR
Veteriner Hekim Murat Akbaş, insanlardan kedilere geçen grip vakası ile ilgili haberleri ise şu şekilde aktarıyor:
2009 yılında, Oregon’da H1N1 grip virüsünün insandan kediye ölümcül bulaşma vakası kaydedilmiş. Kedinin sahibi ağır bir grip vakası geçirmiş ve hastaneye götürülmek zorunda kalmış. Evcil kedi ise başka insanlarla veya hayvanlarla beraber aynı ortamda olmayan bir ev kedisiymiş. Kedinin daha sonra bir H1N1 enfeksiyonunun neden olduğu zatürreden öldüğü kaydedilmiş.
Veteriner Hekim Akbaş 2011 ve 2012 yıllarında araştırmacıların, insan temasından geldiği anlaşılan pandemik H1N1 enfeksiyonu olan 13’ten fazla kedi ve bir köpek tespit ettiğini de ekliyor.
İlginç bir şekilde, hayvanların semptomları tıpkı insanlardaki gibi hızla gelişen solunum yolu hastalığı, iştahsızlık ve bazı durumlarda ölüm olarak da seyreden insan taşıyıcıların yaşadıklarına benzer özellikte olmuş.
ŞEMPANZELERDE ÖLÜMCÜL SOLUNUM YOLU HASTALIKLARI
Goriller ve şempanzeler, benzer genetik ve fizyolojik yapıları sayesinde insan rahatsızlıklarına belki de en duyarlı olanlar. Kızamık, zatürree, grip, çeşitli virüsler, bakteriler ve parazitler dahil olmak üzere bir dizi insan hastalığına karşı savunmasız oldukları biliniyor.
Kaçak avlanma, habitat kaybı, vahşi yaşam parkları, hayvanat bahçeleri ve vahşi hayvan avcılığı nedeniyle insanlar daha sık primatlarla yakınlaşmış durumda Bu nedenle, hastalıkların türler arası geçişi acil bir endişe haline geliyor.
2003, 2005 ve 2006’da Tanzanya’daki Mahale Dağları Ulusal Parkı’ndaki vahşi şempanzelerde ölümcül solunum yolu hastalığı salgınları görüldü. Hem kızamık hem de grip düşünülmesine rağmen, onları neden olarak destekleyecek hiçbir kanıt bulunamadı.
Araştırmacılar, etkilenen ve etkilenmeyen bireylerden alınan dışkı örneklerini analiz ettiler ve suçun insan kaynaklı bir metapnömovirüsün (üst solunum yolu enfeksiyonuna neden olan bir virüs) olduğunu belirlediler.
İnsanlara genetik yatkınlığı ile bilinen şempanzelerin bu azalan popülasyonu; onlara insanlar tarafından aktarılan bir soğuk algınlığı tarafından yok ediliyordu.
Benzer şekilde, 2009’da Chicago’da bir insan metapnömovirüs enfeksiyonu salgını, enfekte hayvan bakıcılarından bir grup tutsak şempanzeye yayıldı. Yedisi de hastalandı ve sonuç olarak biri öldü.
AFRİKA BENEKLİ YABAN KÖPEKLERİ
Afrika benekli yaban köpekleri, nesli tükenmekte olan bir vahşi köpek türü. Koruma çabasının bir parçası olarak, 2010 yılında yayınlanan bir araştırma, türün dışkısında bulunan parazitleri araştırdı.
İnce bağırsakta yaşayan bir parazit olan Giardia duodenalis enfeksiyonu, vahşi hayvanların yüzde 26’sında ve tutsak hayvanların yüzde 62’sinde bulundu.
Evcil kedi ve köpeklerde yaygın olmasına rağmen, Giardia duodenalis Afrika benekli köpeklerinde doğal olarak bulunan bir parazit değil. Ek olarak, köpeklerin dışkısında bulunan parazit türleri, genellikle evcil köpeklerde görülen alt tiplerden ziyade, genellikle insanlarla ilişkilendirilen bir alt tipti.
Bununla beraber hastalığın belirtileri arasında ishal, mide bulantısı, karın rahatsızlığı ve iştah azalması sayılabilir.
Sonuç olarak, insandan hayvana geçen hastalık araştırmaları nispeten yetersiz olsa da önemli ve acil bir çalışma alanı olduğunu gösteriyor. İnsan patojenleri diğer türlere bulaşabiliyorsa ve bu türler insanlarla etkileşime girebiliyor ve uzun mesafeler kat edebiliyorsa, bu da bekleyen bir pandemi olabilir.
No responses yet